In het Brussels Gewest bruisen heel wat burgerinitiatieven, van allerlei vormen, grootte en met rijke en gevarieerde ambities. Ze brengen nieuwe vormen van engagementen tot stand van burgers die zich inzetten voor het gemeenschappelijk goed, voor de wijk, voor een betere stad, een betere wereld. Deze initiatieven in volle opkomst stoten echter vaak op hun eigen grenzen en ondervinden moeilijkheden om te groeien of gewoonweg stand te houden.
Gemeenten en Gewest van hun kant stippelen reeds lang een beleid uit op het vlak van leefmilieu en de omkadering van burgerinitiatieven: hier en nu, maar ook via gestructureerde programma’s, zoals de Lokale Agenda 21 of de duurzame wijkcontracten. Toch zijn de lokale besturen nog aan het aftasten wat betreft de manier van interageren en samenwerking tot stand te brengen met de nieuwe vormen van burgerengagementen.
Dat zoeken en experimenteren bleef totnogtoe beperkt tot de analyse van de administratie en het overheidsbeleid of tot de studie van de burgerinitiatieven.VILCO innoveert door zich meer bepaald toe te leggen op de interactie tussen overheden en burgerinitiatieven. De werking van deze lokale dynamieken begrijpen en verbeteren staat centraal bij het VILCO-onderzoek. Op termijn is de uitdaging om nieuwe bestuursvormen aan te reiken die niet uitgewerkt werden ‘voor de burgers’ maar veeleer ‘met de burgers’.
Om het onderzoek in goede banen te leiden, heeft het VILCO-team een grootschalig samenwerkingsverband tot stand gebracht met gemeenten, het gewest, de academische wereld, burgerinitiatieven, wijkcomités, transitie-initiatieven, deskundigen op het vlak van participatie, duurzame ontwikkeling en stedenbouw. Het samenwerkingsverband zal nog uitgebreid worden in functie van de behoeften.
De hypothesen van VILCO
1. MOTIVATIE
De veerkracht van de lokale dynamieken hangt rechtstreeks af van de erkenning en het behoud van de motivatie van de betrokkenen.
2. NETWERKEN
De veerkracht van de lokale dynamieken hangt rechtstreeks af van de inschrijving en de betrokkenheid ervan in allerlei netwerken.
3. VERTROUWEN
De veerkracht van de lokale dynamieken hangt rechtstreeks af van het vertrouwen tussen de betrokkenen.
4. MULTI-ACTOREN
De veerkracht van de lokale dynamieken hangt rechtstreeks af van de veelheid aan actoren die eraan meewerken.
5. INTRA-PARTICIPATIE
De veerkracht van de lokale dynamieken hangt rechtstreeks af van het niveau en de aard van de participatie.
6. EXTRA-PARTICIPATIE
De veerkracht van de lokale dynamieken hangt rechtstreeks af van het niveau en de capaciteit van het overheidsbeleid om participatie in aanmerking te nemen.
7. CO-RESOURCES
De veerkracht van de lokale dynamieken hangt rechtstreeks af van de complementariteit en de erkenning van de waarde van de middelen die iedere actor aanbrengt en de combinatie ervan.
8. OPENHEID
De veerkracht van de lokale dynamieken hangt rechtstreeks af van de graad van openheid tot externe inbreng.